Matie Ploner
Matie Ploner (Matthäus Ploner, Matteo Ploner o Moz) ie stat n maester, ugrister, scritëur, cumponist y aucat de suneria. Si oma fova Dominika Welponer y si pere Johann Baptist Ploner. Matie Ploner fova maridà cun Marianna Pittschieller; i ne à abù degun mutons. Si poejies plu cunesciudes ie La vedla muta y L vedl mut.
La Vödla Muta (um 1800)
1.
Ne giapà, song vödla Muta!
die schana! chië cosa burta?
ne giapè a maridè?
je ne giape plu el sè !
Je song vödla y smarida,
n’iancung Vödl me marida.
Chie ei mei de seng da fè?
Per un vuem ne muei picche
vödla Muta uei restè.
2.
Se ben je, y ch’el böl Diè
ch’è ben fat il fati miè;
ma na Merda al schua,
je ne n’e impò giapà!
E’ prova pra 100 per diesa!
y son corsa tant A dliesa:
Sant Antone n’a schudà,
dutg i Santg ma tralascha!
dutg i Santg ma tralascha.
3.
Vo Mutons, auteis la Völes
do Dinei y do la Bölles.
Ma de cuer je vè Wünsches,
che la bölles ve crepes!!!
Je ne fóve drè tan burta,
un puec goba, stramba curta:
ma da pò che n’è giapà,
el Desdeng m’ha ruinà
4.
T’ortisei, ei fat la prova;
ma de gung ne me tgialòva!!
Dlaite ènche nò
chëi da Sacun via dò!
Chei Mutons la su da Bulla,
marides in’and n’a Mulla.
O Mutons dal cuer tan dur,
la vendeta ven’g segur!
5.
Je ne se, da de ai Uemes,
che blestemes seurainuemes!
giache vo mè eis tradì,
muessi enche vè la dì:
Ne ve fese plu Menines:
ve sautesse gieng tla tlines!!
Sibe vödl oder scheun,
ve mazzes pa pu el Toun!!
6.
Gia per me, ne n’iel plu vella!
me faré tost santarella,
chest sarà per me Uneur,
plu che fé cun vo l’amor.
Se l’Wünschè ne schóva nia,
me farè de dò mo Stria,
y farè de vo un Mull,
con la Coda soural Cull.
funtana: Rut Bernardi/Paul Videsott, Geschichte der ladinischen Literatur. Ein bio-bibliografisches Autorenkompendium von den Anfängen des ladinischen Schrifttums bis zum Literaturschaffen des frühen 21. Jahrhunderts (Scripta Ladina Brixinensia III), Bulsan 2014, pl. 141-142.